بسیجی، از مستضعف تا مدیر صداوسیما

به زودی سی و سومین سالروز تشکیل نهاد بسیج فرامی رسد. این مجموعه که قرار بود بیست میلیونی بشود ـ و هرگز نشد ـ سی و سه سال پیش با نام "مستضعفین" پاگرفت. هم برای شان می جنگید و هم کوپن شکر و تخم مرغ و دفترچه ی خواروباری ممهور به نامش: "بسیج مستضعفین"، بین مردم توزیع می شد. اندکی بعد از همان سی و سه سال کم کم وارد خیابان ها شد و به سر و صورت و آستین مردم گیر داد؛ از بسیج مستضعفین به "نیروی مقاومت بسیج" تغییر نام داد و عضویت در آن، چه برای محصل و چه دانشجو و چه کارمند و چه کارگر، مزیت بود و موهبت آفرین. جنگ که تمام شد و سازندگی و اصلاحات که آغاز، کلاشنیکف و ژ3 تبدیل شدند به کلت کمری و قمه و باتوم، و لباسِ خاکی شد پیراهن سفید و آبی و سیاه و خواندندش "لباس-شخصی". همین نزدیکی ها، سال 88 بود که بسیجی سابقا آرام که برای مستضعفین می کوشید و اکنون ولایتمدار شده بود و فحّاش، آنچنان در خیابان ها به ضرب و جرح و حتی کشتار مردم پرداخت که سازمان های بین المللی نیز مجبور شدند به شکلی شفاف و با نام بردن از "بسیج"، از دولت ایران بخواهند که «مانع کشتار معترضان خیابانی توسط این نیروی نظامی» بشود. سه سالِ آخر این سی و سه سال، دیگر بودجه ی رسمی و سالیانه ی بسیج اعلام نمی شود. فرماندهی اش نیز در آخرین تغییرات از "حسین تائب" که مقامی امنیتی بود به "محمدرضا نقدی" که امنیتی و نظامی بودن را یکجا دارد، سپرده شده. هنوز رقم رسمی اعضای آن مشخص نیست. می توان مشاهده کرد و به گونه ی مشخصی دریافت که بسیج در تمامی نهادهای رسمی کشور نفوذ کرده و اثرات نگرشی خود را برجای گذارده است. یکی از آنها، "سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران" است.

بسیج سازمانی

رادیو و تلویزیون دولتی ایران، دارای مجموعه ای ست با نام "مرکز بسیج صدا و سیما" که چند کارکرد تعریف شده دارد. ترغیب کارمندان برای عضویت در این نهاد. تلاش برای بهره مند ساختن اعضای بسیج شاغل در سازمان، از امتیازات شغلی. رصد کردن اوضاع و احوال فرهنگی و سنجیدن میزان ارزشمداریِ حاکم بر سازمان، اعم از مسئولان، کارمندان، تولیدات؛ و همچنین، گسترش کمی و کیفی و منطبق بر موازین بسیجیِ برنامه های شنیداری و دیداری ای که در مجموعه ی عظیم و پرامکانات صدا و سیما تولید می شوند. آیین نامه ها می گویند که «یک درصد تولیدات تمام واحدهای تصویری و شنیداری باید به برنامه های بسیج اختصاص پیدا کند». در زیر مجموعه ی "مرکز بسیج صدا و سیما"، "گروه تلویزیونی بسیج صدا و سیما" و "گروه موسیقی مرکز صدا و سیما" از واحد هایی هستند که برای به سامان رسانیدن تصمیم سازی های کلی مسئولان در راستای تولیدات متناسب با فرهنگ بسیجی، به فعالیت مشغول اند و هر روز که می گذرد، تاثیرگزاری بیشتر آنها بر محصولاتِ در دست تولید، معلوم می شود. این روزها، دو واحدِ برشمرده، بر میزان و سرعت فعالیت های شان به شدت افزوده اند.



راه آهن بسیجی

«عملا ریل گذاری جدیدی را آغاز کردیم». این را "علی اصغر جعفری" رییس مرکز بسیج صدا و سیما به فارس می گوید. وی ادامه می دهد که: «ما قبلا یک پایگاه بسیج داشتیم که کل معاونت را پوشش می‌داد و بیشتر هم در همان حوزه ذاتی بسیج بود. منتها مأموریت جدید رادیو این بود که در حوزه تخصصی صدا ورود پیدا کند و الان 15 پایگاه تخصصی رادیویی در 15 شبکه مشغول به فعالیت هستند و هر کدام مأموریت مجزایی دارند که از ظرفیت آنتن استفاده کنند، تولیدات ویژه داشته باشند و کادرسازی کنند، برای مأموریت‌های بسیج. در بخش‌ تلویزیون نیز، ما دو الی سه پایگاه داشتیم که آن‌ها هم با همان مأموریتِ قدیم مشغول به فعالیت بودند. تمام بخش‌های بسیج صدا و سیما متناسب با این رویکرد جدید، ساختارشان اصلاح شد. در حال حاضر، تمامی بخش‌های بسیجِ ما چه در تهران و چه در استان‌های دیگر، با رویکرد تخصصیِ خود، کار می‌کنند».



سفارش بسیجی

بسیج سازمان، شورایی با نام "گسترش ادبیات مقاومت" دارد که جلسات دائمی برگزار می کند و مهمانانی گاه گاهی دارد از اهالیِ شعر و فرهنگ. شعر و ادب که مورد توجه ی خاصه ی رهبر ایران قرار دارد، در جلسات این شورا نیز از اهم موضوعات است و بدین خاطر است که "تولید شعر" در دستور کار این شورا قرار می گیرد، اشعاری که به شکلی سفارشی و متناسب با موضوعات روز و منطبق با خواسته های مسئولان باشد. "محسن ابراهیم" مدیر گروه موسیقی مرکز بسیج صدا و سیما به خبرگزاری فارس ایران می گوید: «ما در این شورا هم رویکرد تولید داریم و هم رویکرد تأمین. به عنوان مثال، تصویب می‌شود شعری در باب موضوعی سروده شود، که آن را به شاعر سفارش می‌دهیم. نمونه ی آن هم همین شعر محمد(ص) که در پی اقدام موهن، آماده شد». و البته توجه ویژه ی مرکز بسیج به خواسته های رهبر ایران نیز سر جای خود قرار دارد: «کار دیگری با عنوان "مشرق جان" تولید کردیم. مقام معظم رهبری یک بیت شعر در بین شعرا مطرح کرده بودند تا شعرا بقیه ی این شعر را بگویند. مرکز بسیج فراخوان داد که 200 اثر به دبیرخانه رسید. در این میان اثر آقای "مصطفی محدثی" برگزیده شد که ما آن را در قالب نماهنگ تولید کردیم. برای هفته ی بسیج نیز چند کار تولیدی داریم. در بحث‌های تخصصی موسیقی هم مانعی وجود ندارد». تا روزهای اخیر، 10 اثر موسیقایی که بدین شکل، سفارش و تولید شده باشند به مرحله ی بهره برداری رسیده اند.



رادیو بسیجی

«هر سه ساعت یک رادیوی بسیجی». این میزان توانایی ای است که از سوی "رضا رضایی" فرمانده ی پایگاه بسیج معاونت صدا اعلام شده است. وی که خود مدیر شبکه ی رادیویی "مهر" است، گرچه اذعان می دارد که «مرکز بسیج معاونت صدا، بهره بردار است و از تولیدات سایر شبکه ها استفاده می کند». اما مدعی ست که توانایی های این مرکز در جهت گسترش شبکه های رادیویی بسیار بالا ست، تا جایی که «در حوزه ی "وب" تولیدات ما از گذشته شکل گرفته و 10 شبکه اینترنتی داریم. در حال حاضر نیز در کمتر از سه ساعت می‌توانیم شبکه ی رادیویی راه‌اندازی کنیم».



الفِ بسیجی ساز

فعال تر شدن گروه تلویزیونی بسیج نیز، افزایش تولیدات را به همراه داشته و خواهد داشت. آن هم تولیداتی که خودِ رییس گروه نیز به سفارشی بودن شان اذعان دارد. "علیرضا شیروی": «با طرح‌هایی که ارائه می‌شود، اولویت‌های خودمان را مشخص کرده‌ایم و بر حسب این اولویت‌ها به تهیه‌کنندگان سفارش می‌دهیم تا برای ما محورها را متناسب با موضوعات در بیاورند و در مرحله بعد نیز طرح‌‌ها کامل‌تر شود».

بخشی از این تولیدات، به دوران جنگ و بسیجی های آن زمان اختصاص می یابد و بخش دیگر: «مهم‌ترین اولویتی که داشتیم نمایش دادن و نشان دادن کارکردهای بسیج امروزی است. ما کارکردهای بسیج امروز با تعریف بسیح امروزی، سبک زندگی بسیجی و ... را داریم که اولویت ما در سریال سازی به شمار می‌رود». بسیجی سازی نیز، دیگر هدفی ست که با ساخت تله فیلم و سریال دنبال می شود و مدیر گروه بسیج تلویزیون توضیح می دهد که «هدف دیگر این می‌تواند باشد که ما یک آموزش پایگاه‌داری به بسیجیان خود در سراسر کشور می‌دهیم» و در امتداد همین برنامه سازی ها: «ما الان ساخت 21 سریال الف را در دستور کار خود قرار داده‌ایم که به موضوعات مختلف می‌پردازد».

منظور از سریال "الف"، سریالی ست که قرار است با درجه بندی کِیفیِ الف ساخته شود و البته بودجه ای هم که بدان تعلق می گیرد، در سطح الف است که جزو بیشنیه های ریالی ست. علاوه بر این ها، آن طور که "علی اصغر جعفری" رییس مرکز بسیج صدا و سیما خبر می دهد «دو انیمیشن بلند، یکی 300 قسمتی و دیگری 180 قسمتی» هم در راستای اهداف بسیج ساخته شده اند.



بسیج مجازی

شبکه های رادیو و تلویزیونی، تنها-جایگاهِ فعالیت بسیجیان صدا و سیمایی نیستند؛ بلکه آنها اکنون تحت پوشش سازمان صدا و سیما، وارد عرصه های دیگری در رسانه هم شده اند. فضای مجازی، جدیدترین محل حضور بسیج است که جعفری نیز به آن اقرار دارد:

«بخش دیگر، حوزه ی "سایبر" است. ما در گذشته ورودی به این حوزه نداشتیم و کاری در آن انجام نگرفته بود، اما با این رویکرد جدید، اولا قرارگاه ایجاد شد، دوم اینکه تا به امروز 4 گردان سایبری راه‌اندازی شده است. 3 گردان سایبری دیگر نیز تا یک ماه آینده راه‌اندازی خواهند شد». وی خبر می دهد که بیش از 1500 تَن از نیروهای متخصص که بسیجی هم هستند، در این امر به کار گرفته شده اند و «هر کدام از اعضای ما یک وبلاگ دارند، هر کدام از گردان‌های ما یک سایت دارند و جدای از آن در شبکه‌های اجتماعی هم ورود پیدا می‌کنند و فعال هستند». آنها، هم خودشان شبکه ی اجتماعی دارند و هم در سایر شبکه ها که الان در ایران فیلتر می شوند، در حال سازماندهی هستند.

جعفری: «الان 2 شبکه اجتماعی در حال راه‌اندازی است که یکی از آن‌ها شبکه اجتماعی ایران 1414 است و بخشی از آن نیز در شبکه‌های اجتماعی است که در حقیقت دشمنان ما ایجاد کرده‌اند و میدانی شده برای تاخت و تاز علیه دین و فرهنگ انقلاب. این افراد ورود پیدا می‌کنند که صحنه خالی نباشد و بتوانند از آن ظرفیت هم استفاده کنند. ضمن اینکه الان مجموعه گردان‌های ما مشغول آماده‌سازی شبکه اینترنتی بسیج هستند که با 4 یا 5 کانال در هفته ی بسیج راه‌اندازی می‌شود. چون محدودیت قانونی وجود دارد و خود سازمان می‌تواند که این شبکه‌ها را داشته باشد، بنابراین ما زیر‌مجموعه ی صدا و سیما فعالیت خواهیم کرد».



صدا و سیمای یک بسیجی

در سازمانی که رییس و معاونین اش نیز از بسیجیان هستند، اخیرا بنا به پیشنهاد دکتر "محمد مهدی قاسمی"، که مدیر شبکه ی آموزش و همزمان فرمانده ی حوزه مقاومت بسيج معاونت سیما است، "احسان شیعه" مدیر پخش شبکه سه، "وحید حسنی" مدیر پخش شبکه چهار، "محمد غیاثوند" مشاور اجرایی و مدیر دفتر شبکه تهران و "محسن ساری" مدیر پخش شبکه آموزش به ترتیب با حفظ سمت به عنوان فرماندهان پایگاههای بسیج شبکه های سه، چهار، تهران و آموزش سیما منصوب شده اند. دیگر فاصله ای میان بسیج و مدیریت بر شبکه های سازمان نیست همه از یک جنس اند و رهنمودهای بسیجی می تواند به سادگی از طریق مقام های مدیریتیِ شاغل در شبکه ها، جاری شود. در رده های پایین تر نیز، علاوه بر برنامه سازی های هدفمند، آن طور که رییس بسیج سازمان می گوید و با همکاری بسیجیان شاغل در صدا و سیما: «ما 24 ساعته تمامی شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی غرب و مخالفان نظام را رصد می‌کنیم. این‌ها جریان‌شناسی می‌شود و نتایج را در قالب بولتن در اختیار بیش از 3 هزار نفر از مسئولان فرهنگی صدا و سیما قرار می‌دهیم که آخرین تحرکات، جریانات، تحولات و هدف‌گذاری‌ها رسانه‌ای آن‌ها را مدیریت و مقابله کنیم».

33 سال از تشکیل بسیج می گذرد و بسیج "مستضعفین" که آن هنگام یا با دشمن خارجی می جنگید و یا آن که نامش در خدمتِ کمک رسانی به ارتزاق مردم در زمان جنگ بود، اکنون "بسیج نیروی مقاومت" است که می تواند مردم را در کوچه و خیابان به چوب و چماق بگیرد و یا در منزل، به تماشای هرچه خود می خواهد، بنشاند.